Wat valt onder de Wet genderidentiteit

• Juridische geslachtswijziging: Mogelijkheid om geslachtsregistratie in officiële documenten aan te passen zonder medische verklaring (vanaf 2025 via de Transgenderwet).

• Zelfbeschikking: Geen verplichte sterilisatie of psychiatrische diagnose meer vereist (afgeschaft in 2014).

• Non-binaire erkenning: Rechtszaken voor registratie buiten man/vrouw-categorie (bijv. gerechtelijke uitspraken sinds 2023).

Relevante wetsartikelen

• Artikel 1 Grondwet: Verbiedt discriminatie op welke grond dan ook, inclusief genderidentiteit en geslachtskenmerken.

• Algemene Wet Gelijke Behandeling (Awgb): Sinds 2019 expliciet verbod op discriminatie op grond van geslachtskenmerken, genderidentiteit en genderexpressie (art. 1 Awgb).

• Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen (WGBMV): Verbiedt onderscheid op grond van geslacht, waaronder genderidentiteit en -expressie.

• Wetboek van Strafrecht (art. 137c–137g Sr): Strafbaarstelling van discriminatie; wetsvoorstel in voorbereiding om groepsbelediging van transgender en non-binaire personen expliciet strafbaar te stellen.

• Burgerlijk Wetboek (art. 1:28 BW): Regelt de procedure voor wijziging van geslachtsregistratie.

• Transgenderwet (2014, herziening in voorbereiding): Mogelijkheid tot geslachtswijziging zonder medische eisen, minimumleeftijd 16 jaar, deskundigenverklaring nog vereist maar afschaffing in voorbereiding.

Discriminatie: kenmerken, signalen en procedures

• Kenmerken:

  • Directe discriminatie: Ontslag, weigering van diensten, uitsluiting of intimidatie op basis van genderidentiteit.

  • Indirecte discriminatie: Schijnbaar neutrale regels die transgender of non-binaire personen benadelen (bijv. kledingvoorschriften, geslachtsregistratie).

  • Misgenderen: Structureel gebruik van verkeerde voornaamwoorden of geboortenaam (“deadnaming”).

  • Administratieve barrières: Trage of complexe procedure voor geslachtswijziging, geen non-binaire registratie.

• Signalen:

  • Afwijzing bij sollicitaties, geweld, online haat, pesten op school of werk, structurele belemmeringen bij zorg of sport.

  • Onmogelijkheid tot registratie als non-binair, ondanks gerechtelijke uitspraken dat dit verschil in behandeling niet houdbaar is.

• Procedures:

  • Bestuursrechtelijk: Klacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens, bezwaar bij gemeente, melding bij antidiscriminatiebureau of via Transgender Netwerk Nederland.

  • Civielrechtelijk: Schadevergoeding eisen via art. 6:162 BW (onrechtmatige daad), kort geding bij acute belangen, omgekeerde bewijslast: de tegenpartij moet aantonen dat er geen discriminatie was.

  • Strafrechtelijk: Aangifte bij politie bij geweld, bedreiging of ernstige discriminatie; wetsvoorstel voor expliciete strafbaarstelling van groepsbelediging transgender personen in behandeling.

Impact

Rol van de advocaat Wet genderidentiteit

• Voorafgaand aan procedures: Onafhankelijk feitenonderzoek, verzamelen van bewijs (afwijzingen, e-mails, getuigen, screenshots), hoor en wederhoor, strategie bepalen, mediation of schikking zoeken.

• Tijdens procedures: Vertegenwoordiging bij klachtencommissies, civiele en bestuursrechtelijke procedures, schadeberekening, kort geding, aangifte en begeleiding bij getuigenverhoor.

• Als onafhankelijk onderzoeker: Transparant, objectief en zorgvuldig rapporteren, hoor en wederhoor toepassen, geen belangenbehartiging combineren met onderzoek.

Preventiemaatregelen Wet genderidentiteit

• Objectieve selectiecriteria, inclusieve communicatie, training personeel, monitoring beleid en algoritmes, vertrouwenspersonen, klachtenprocedures.

• Snelle interventie bij signalen van discriminatie, anoniem melden mogelijk via Meld.nl of Transgender Netwerk Nederland5.

Dit overzicht biedt een roadmap voor het navigeren van discriminatie zaken. Dit proces vereist zorgvuldige documentatie en snelle actie. Meld.nl fungeert als een tussenschakel om bestuursrechtelijke, civielrechtelijke en strafrechtelijke stappen mogelijk te maken. Voor het behartigen van de gerechtvaardigde belangen, is bijstand van een advocaat essentieel.