Ongewenste omgangsvormen op het werk betreft situaties waarin werknemers worden blootgesteld aan gedrag dat niet hoort bij een normale collegiale relatie, zoals pesten, (seksuele) intimidatie, agressie, geweld en discriminatie. Dit kan leiden tot ernstige psychosociale klachten en langdurige uitval.

Belangrijkste wetsartikelen en wetten

• Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet):

  • Artikel 3, lid 2: Verplicht werkgevers beleid te voeren ter voorkoming of beperking van psychosociale arbeidsbelasting (PSA), waaronder ongewenste omgangsvormen zoals pesten, seksuele intimidatie, agressie en discriminatie.

• Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB):

  • Verbiedt discriminatie op basis van geslacht, leeftijd, afkomst, religie, geaardheid, handicap of chronische ziekte.

• Wetboek van Strafrecht (Sr):

  • Artikel 246 Sr: Stelt aanranding van de eerbaarheid (seksuele intimidatie met fysiek contact) strafbaar; andere vormen van seksuele intimidatie zijn niet altijd strafbaar, maar kunnen wel leiden tot civielrechtelijke claims.

• Verplichte gedragscode (per 1 juli 2026, voor bedrijven met 10+ werknemers):

  • Eist een gedragscode met definitie, voorbeelden en sancties voor ongewenst gedrag.

Kenmerken, signalen en procedures

• Kenmerken:

  • Vormen: Pesten, seksuele intimidatie, agressie, geweld, discriminatie, roddelen, het verspreiden van geruchten.

  • Grensoverschrijdend: Gedrag dat niet hoort bij een normale collegiale relatie en dat de persoonlijke integriteit aantast.

  • Subjectief: Wat voor de één ongewenst is, kan voor de ander een grapje zijn; het effect telt.

• Signalen:

  • Werknemer ervaart stress, angst, schaamte, onzekerheid of ziekteverzuim.

  • Werkgever constateert klachten, verzuim, dreigende rechtszaken of meldingen bij toezichthouders.

• Procedures:

  • Interne stappen: Gesprek met betrokkenen, dossieropbouw, klacht indienen via interne klachtenprocedure, inschakelen van vertrouwenspersoon of vakbond.

  • Externe stappen: Juridisch advies inwinnen, klacht indienen bij Inspectie SZW, melding via Meld.nl, mediation.

  • Civielrechtelijk: Schadevergoeding vorderen bij kantonrechter; kort geding bij spoed.

  • Bestuursrechtelijk: Klacht bij Inspectie SZW bij schending van arbeidswetten.

  • Strafrechtelijk: Aangifte bij politie bij ernstige overtredingen zoals aanranding of mishandeling.

Impact

Juridische stappen werknemer en werkgever

Werknemer:

• Interne stappen: Gesprek met betrokkenen, dossieropbouw, klacht indienen via interne klachtenprocedure, inschakelen van vertrouwenspersoon of vakbond.

• Civielrechtelijk:

  • Schadevergoeding vorderen bij kantonrechter; kort geding bij spoed.

• Bestuursrechtelijk:

  • Klacht bij Inspectie SZW bij schending van arbeidswetten.

• Strafrechtelijk:

  • Aangifte bij politie bij ernstige overtredingen zoals aanranding of mishandeling.

• Welke rechtbank aan te spreken:

  • Kantonrechter bij arbeidsgeschillen. Bij spoedeisende belangen kan een kort geding worden ingesteld.

Werkgever:

• Interne stappen: Dossieropbouw, zorgvuldige procedure, verweer bij claims, mediation.

• Civielrechtelijk:

  • Verweer bij claims, mediation, schikking zoeken.

• Bestuursrechtelijk:

  • Reageren op klachten Inspectie SZW.

• Praktische tips:

  • Reageer altijd schriftelijk en gedocumenteerd op eisen van werknemers.

  • Zorg voor een duidelijke interne klachtenprocedure.

  • Schakel tijdig juridisch advies in bij complexe of escalerende conflicten.

Overheid:

• Toezicht en handhaving: Inspectie SZW (arbeidsomstandigheden), rechtbank (geschillen), OM (strafrechtelijke vervolging bij ernstige overtredingen).

Rol van de arbeidsrechtadvocaat en als onafhankelijk onderzoeker

• Voorafgaand aan procedures: Onafhankelijk feitenonderzoek, dossieranalyse, hoor en wederhoor, strategieadvies, mediation.

• Tijdens procedures: Vertegenwoordiging bij kantonrechter, kort geding, schadevordering, klachtenprocedures.

• Als onafhankelijk onderzoeker: Transparant, objectief rapporteren, geen combinatie met belangenbehartiging.

Werknemer: interne en civielrechtelijke stappen

• Interne stappen: Gesprek met betrokkenen, dossieropbouw, klacht indienen via interne klachtenprocedure, inschakelen van vertrouwenspersoon of vakbond.

• Civielrechtelijke stappen:

  • Schadevergoeding vorderen bij kantonrechter; kort geding bij spoed.

• Bestuursrechtelijke stappen:

  • Klacht bij Inspectie SZW bij schending van arbeidswetten.

• Strafrechtelijke stappen:

  • Aangifte bij politie bij ernstige overtredingen zoals aanranding of mishandeling.

Welke rechtbank aan te spreken:
Kantonrechter bij arbeidsgeschillen. Bij spoedeisende belangen kan een kort geding worden ingesteld.

Werkgever: interne en civielrechtelijke stappen

• Interne stappen: Dossieropbouw, zorgvuldige procedure, verweer bij claims, mediation.

• Praktische tips:

  • Reageer altijd schriftelijk en gedocumenteerd op eisen van werknemers.

  • Zorg voor een duidelijke interne klachtenprocedure.

  • Schakel tijdig juridisch advies in bij complexe of escalerende conflicten.

Geschillen verzekeraar bij schade claimen

• Stappen:

  • Start een interne klachtenprocedure.

  • Schakel een advocaat in als (contra)schade-expert voor schadeberekening.

  • Ga eventueel naar de civiele rechter of Kifid bij geschillen over de uitbetaling.

Kort geding bij spoedeisende zaken

• Toepassing:

  • Bij acuut belang, zoals dreigend inkomensverlies, onterechte beëindiging, urgentie bij gezondheidsschade.

Dit overzicht biedt een roadmap voor het navigeren van arbeidsrechtzaken. Dit proces vereist zorgvuldige documentatie en snelle actie. Meld.nl fungeert als een tussenschakel voor civielrechtelijke, bestuursrechtelijke en strafrechtelijke stappen. Voor gerechtigheid blijft samenwerking met een advocaat essentieel.