Een last onder dwangsom is een bestuursrechtelijk handhavingsinstrument waarbij een bestuursorgaan (zoals de gemeente) aan een overtreder een verplichting oplegt om een overtreding van wet- of regelgeving te beëindigen of te voorkomen. De last onder dwangsom bestaat uit twee onderdelen: een opdracht (“de last”) om iets te doen of na te laten, en de waarschuwing dat bij niet (tijdig) voldoen aan deze opdracht een geldsom (“de dwangsom”) aan de overheid moet worden betaald. Het doel is het herstellen van de rechtmatige situatie of het voorkomen van verdere overtredingen, zonder dat de overheid zelf direct ingrijpt.

Subonderwerpen bij een last onder dwangsom

• Doel en werking

  • De last onder dwangsom is een herstelsanctie: het gaat om het beëindigen van een illegale situatie of het voorkomen van herhaling.

  • De overtreder krijgt een begunstigingstermijn om de overtreding ongedaan te maken. Gebeurt dit niet, dan wordt de dwangsom verbeurd.

• Voorwaarden en procedure

  • Alleen de overtreder kan een last onder dwangsom opgelegd krijgen.

  • De last moet duidelijk omschreven zijn: wat moet er gebeuren, binnen welke termijn, en wat is de hoogte van de dwangsom.

  • De hoogte van de dwangsom moet in redelijke verhouding staan tot de ernst van de overtreding en het beoogde effect. Er wordt een maximumbedrag vastgesteld waarboven geen dwangsom meer wordt verbeurd.

  • Draagkracht van de overtreder speelt geen rol bij de hoogte van de dwangsom.

• Keuze bestuursorgaan

  • Het bestuursorgaan mag kiezen tussen een last onder dwangsom en een last onder bestuursdwang (waarbij de overheid zelf ingrijpt). Alleen als het belang van het overtreden voorschrift zich daartegen verzet, mag geen last onder dwangsom worden opgelegd.

• Juridische gevolgen

  • Als niet aan de last wordt voldaan, moet de overtreder de dwangsom betalen. Bij voortdurende overtreding kan dit aanzienlijk oplopen.

  • Tegen het opleggen van een last onder dwangsom kan bezwaar en beroep worden ingesteld. In spoedeisende gevallen kan een voorlopige voorziening worden gevraagd bij de rechter.

Belangrijkste wet

• Algemene wet bestuursrecht (Awb), artikelen 5:32 e.v.: regelt de bevoegdheid, procedure, voorwaarden en rechtsbescherming rond de last onder dwangsom.

Wanneer de bestuursrecht advocaat inschakelen? 

• Direct na ontvangst van een voornemen tot of besluit tot last onder dwangsom.

• Bij onduidelijkheid over de overtreding, disproportionele hoogte van de dwangsom, of complexe situaties.

• Bij het opstellen van een zienswijze, bezwaar- of beroepschrift.

• Bij onderhandelingen met het bestuursorgaan over alternatieven, matiging of intrekking.

• Bij het aanvragen van een voorlopige voorziening om invordering te schorsen.

• Bij dreigende civielrechtelijke of strafrechtelijke gevolgen van de overtreding of het niet naleven van de last.

Belangrijkste ondersteuning door de advocaat 

• Juridisch advies:
  Analyse van het dwangsombesluit, beoordeling van de kans van slagen van bezwaar of beroep, uitleg over strategie en procedure.

• Procesbegeleiding:
  Hulp bij het opstellen van zienswijzen, bezwaar- en beroepschriften, verzamelen van bewijs en voeren van de procedure.

• Onderhandeling en mediation:
  Bemiddeling met het bestuursorgaan over alternatieven, matiging of intrekking van de dwangsom.

• Procesvoering:
  Vertegenwoordiging bij de rechtbank voor voorlopige voorziening, bezwaar en beroep, en bij de Raad van State.

• Bewijsrecht:
  Adviseren over het verzamelen en presenteren van relevante bewijsstukken en feitelijke onderbouwing.

• Schadebeperking:
  Ondersteuning bij het beperken van financiële en juridische gevolgen door snelle en correcte actie.

• Belangenbehartiging:
  Vertegenwoordiging in bestuursrechtelijke, civielrechtelijke en strafrechtelijke procedures bij geschillen over dwangsommen.

Dit overzicht biedt een roadmap voor het navigeren van bestuursrecht zaken. Dit proces vereist zorgvuldige documentatie en snelle actie. Meld.nl fungeert als een tussenschakel voor civielrechtelijke, bestuursrechtelijke en strafrechtelijke stappen. Voor het behartigen van de gerechtvaardigde belangen, is bijstand van een bestuursrecht advocaat essentieel.