Kernaspecten, Kernwetsartikelen (BW) en Procedures

Wetsartikelen

• Artikel 1 Grondwet
  Verbiedt discriminatie op welke grond dan ook, inclusief ras, huidskleur, afkomst, religie.

• Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWGB)
  Verbiedt directe en indirecte discriminatie in arbeid, onderwijs, dienstverlening en huisvesting.

• Wetboek van Strafrecht (art. 137c–137g Sr)
  Strafbaarstelling van groepsbelediging, aanzetten tot haat, discriminatie en geweld op grond van ras of religie.

• EU-Richtlijn 2000/43/EG
  Verbiedt rassendiscriminatie in de EU, ook door overheden en instellingen.

Kenmerken, signalen en procedures

• Kenmerken

  • Ongelijkheid is structureel en collectief, ingebed in beleid, regels, algoritmes of cultuur.

  • Kan expliciet (direct onderscheid) of impliciet (indirect, via schijnbaar neutrale regels) zijn.

  • Niet de intentie, maar het effect (impact) staat centraal: ongelijkheid die door instituties wordt veroorzaakt of in stand gehouden, ongeacht bedoeling.

• Signalen

  • Systematische uitsluiting van minderheden bij werving, selectie, promotie of dienstverlening.

  • Etnisch profileren door politie of belastingdienst.

  • Structureel lagere schooladviezen voor kinderen met migratieachtergrond.

  • Algoritmes die groepen met een migratieachtergrond onevenredig targeten (bijv. toeslagenaffaire).

• Procedures

  • Interne audits, klachtenprocedures, onafhankelijk onderzoek en verantwoording binnen organisaties.

  • Externe klachten bij het College voor de Rechten van de Mens, de rechter of toezichthouders.

Impact

Juridische stappen

• Bestuursrechtelijk

  • Klacht bij College voor de Rechten van de Mens, bezwaar tegen discriminerend beleid, handhaving door toezichthouders.

  • Gemeenten en overheden verplichten tot periodieke audits en transparante rapportages over algoritmes en beleid.

• Civielrechtelijk

  • Schadevergoeding eisen via art. 6:162 BW (onrechtmatige daad).

  • Collectieve acties of kort geding voor snelle voorzieningen bij discriminerend beleid.

• Strafrechtelijk

  • Aangifte doen bij politie voor groepsbelediging of aanzetten tot haat (art. 137c–137g Sr).

Rol van de advocaat

• Voorafgaand aan procedures

  • Onafhankelijk feitenonderzoek, verzamelen van bewijs, data-analyse, interviews, documentonderzoek, hoor en wederhoor7.

  • Adviseren over strategie, omgekeerde bewijslast toepassen: instelling moet aantonen dat beleid objectief en niet-discriminerend is.

• Tijdens procedures

  • Vertegenwoordiging bij klachten, civiele of bestuursrechtelijke procedures.

  • Onderhandelen over schikkingen, begeleiden bij schadeberekening.

Preventiemaatregelen

• Integrale beleidsaanpak: Ontwikkel visie, stel middelen beschikbaar, betrek alle lagen van de organisatie.

• Transparantie en verantwoording: Regelmatige audits, rapportages, externe toetsing.

• Training en bewustwording: Opleidingen over (on)bewuste vooroordelen, diversiteit en inclusie.

• Meldingsstructuren: Veilig en laagdrempelig melden van discriminatie, ook anoniem.

Anoniem melden via Meld.nl

• Procedure: Beveiligd formulier zonder IP-opslag, end-to-end-encryptie.

• Waarborgen: Gegevens worden binnen 30 dagen vernietigd; juridische en organisatorische waarborgen voor onafhankelijkheid.

Dit overzicht biedt een roadmap voor het navigeren van discriminatie zaken. Dit proces vereist zorgvuldige documentatie en snelle actie. Meld.nl fungeert als een tussenschakel om bestuursrechtelijke, civielrechtelijke en strafrechtelijke stappen mogelijk te maken. Voor het behartigen van de gerechtvaardigde belangen, is bijstand van een advocaat essentieel.