Wat valt onder racistische symbolen?

• Historisch beladen symbolen: Gebruik van nazi-emblemen, koloniale vlaggen of slavernijgerelateerde iconen zonder educatieve context.

• Moderne haatsymbolen: Logo’s van neonazistische groepen of aangepaste symbolen die racistische ideologieën coderen.

• Gebaren en kleding: Salueren met gestrekte arm of het dragen van T-shirts met omstreden teksten/afbeeldingen.

Relevante wetgeving

• Wetboek van Strafrecht:

  • Art. 137c Sr: Strafbaarstelling van het verspreiden van symbolen die een groep beledigen of aanzetten tot haat (max. 2 jaar gevangenisstraf).

  • Art. 137d Sr: Verbod op het tonen van symbolen die discriminatie bevorderen (max. €45.000 boete).

• EU Richtlijn 2008/913/JB: Verplicht lidstaten tot strafrechtelijke aanpak van racisme-gerelateerde symbolen in publieke ruimtes.

• Digital Services Act (DSA): Eis tot snelle verwijdering van racistische symbolen op online platforms (binnen 24 uur).

Impact

Psychosociaal:

• 62% van de gemelde gevallen leidt tot angstgevoelens bij doelgroepen.

• Normalisering van haatsymbolen verhoogt het risico op fysiek geweld met 34%.

Juridisch:

• Boetes tot €20.000 voor particulieren bij herhaald vertonen van verboden symbolen.

• Nietigheid van overheidscontracten met bedrijven die racistische symbolen gebruiken.

Maatschappelijk:

• Toename van segregatie in gemengde wijken door intimidatie via symbolen.

• Schade aan publieke voorzieningen (bijv. reinigingskosten van racistische graffiti).

Juridische beginselen

Bij geschillen kunt u zich beroepen op:

1. Discriminatieverbod (Artikel 1 Grondwet en AWGB).

2. Verbod op haatzaaien (Art. 137d Sr).

3. Transparantieplicht: Recht op inzicht in moderatiebesluiten van platforms (DSA Art. 17).

4. Cultureel erfgoedbescherming: Verbod op misbruik van historische symbolen voor hedendaagse haat.

Juridische stappen via Meld.nl

1. Risicoanalyse en melding
Laat uw situatie door Meld.nl beoordelen op:

• Juridische status van het symbool (historische context vs. haatuiting).

• Bewijsverzameling (foto’s, screengrabs, locatiegegevens).

2. Directe acties

• Online content: Dien een DSA-melding in voor verwijdering bij platforms zoals Instagram of X.

• Fysieke symbolen: Meld graffiti bij de gemeente voor snelle verwijdering (Boa-interventie).

3. Strafrechtelijke aanpak

• Doe aangifte bij de politie onder verwijzing naar Art. 137c Sr.

• Eis een gebiedsverbod voor daders bij recidive (max. 1 jaar).

4. Civiele procedures

• Vorder schadevergoeding voor emotionele schade via onrechtmatige daad (6:162 BW).

• Start een kort geding voor spoedverwijdering bij levensbedreigende situaties.

5. Collectieve acties

• Sluit aan bij antidiscriminatiecampagnes voor wetgeving tegen coded symbols (verhulde haattekens).

• Druk lokale overheden voor adoptie van de EU Hate Crime Strategy (verplichte registratie van symbolengerelateerde incidenten).