Wanneer iemand overlijdt zonder testament, bepaalt het wettelijk erfrecht wie de erfgenamen zijn en hoe de nalatenschap wordt verdeeld. De regels zijn vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek Boek 4. Alleen de echtgenoot (of geregistreerd partner) en bloedverwanten komen in aanmerking als erfgenaam; stiefkinderen en samenwoners erven alleen als dit in een testament is vastgelegd. De wettelijke verdeling en het groepenstelsel zijn de kern van het erfrecht zonder testament.

Belangrijke onderdelen van erven zonder testament

• Groepenstelsel van erfgenamen

  • De wet kent vier groepen erfgenamen:

    1. Partner (echtgenoot/geregistreerd partner) en kinderen (of hun afstammelingen bij vooroverlijden).

    2. Ouders, broers en zussen (en hun afstammelingen).

    3. Grootouders en hun afstammelingen.

    4. Overgrootouders en hun afstammelingen.

  • Zolang er erfgenamen zijn in een hogere groep, komen de volgende groepen niet aan bod. Zijn er geen erfgenamen, dan gaat de erfenis naar de Staat.

• Wettelijke verdeling bij partner en kinderen

  • Als er een partner en kinderen zijn, geldt de wettelijke verdeling: de langstlevende partner krijgt alle goederen en schulden. De kinderen krijgen hun erfdeel als een geldvordering op de langstlevende, die pas opeisbaar is bij diens overlijden, faillissement of schuldsanering.

  • De nalatenschap wordt gelijk verdeeld tussen de partner en de kinderen. Bijvoorbeeld: bij twee kinderen en een partner krijgt ieder 1/3 deel van de nalatenschap van de overledene.

• Geen testament, geen executeur

  • Zonder testament is er geen executeur. De erfgenamen moeten samen de erfenis afwikkelen. Zij kunnen wel samen iemand machtigen om de afwikkeling te regelen.

• Samenwoners en stiefkinderen

  • Samenwoners en stiefkinderen zijn geen erfgenaam volgens de wet, tenzij dit in een testament is vastgelegd. Samenwoners kunnen via een samenlevingscontract wel bepaalde zaken regelen, maar erven niet automatisch van elkaar.

• Plaatsvervulling

  • Als een erfgenaam vóór de erflater is overleden, onwaardig is, onterfd is of de erfenis heeft verworpen, treden diens afstammelingen in diens plaats (plaatsvervulling).

• Taken van de erfgenamen

  • Erfgenamen zijn samen verantwoordelijk voor de afwikkeling van de nalatenschap: het inventariseren van bezittingen en schulden, het betalen van schulden, en het verdelen van de erfenis. Bij onenigheid kan een mediator of de kantonrechter worden ingeschakeld.

Belangrijkste wet

• Burgerlijk Wetboek Boek 4 (Erfrecht): regelt de wettelijke erfopvolging, verdeling, plaatsvervulling en afwikkeling van nalatenschappen zonder testament.

Wanneer de erfrecht advocaat inschakelen?

• Bij conflicten tussen erfgenamen over de verdeling of uitleg van het wettelijk erfrecht.

• Bij onenigheid over de omvang van de nalatenschap of het kindsdeel.

• Bij complexe familieverhoudingen, internationale kwesties of onvindbare erfgenamen.

• Bij verdenking van misbruik, achterhouden van bezittingen of benadeling.

• Bij het voeren van civielrechtelijke, bestuursrechtelijke of strafrechtelijke procedures over de nalatenschap.

Belangrijkste ondersteuning door de advocaat

• Juridisch advies:
  Uitleg over rechten en plichten, beoordeling van de wettelijke verdeling, begeleiding bij het vaststellen van erfgenamen en het berekenen van erfdelen.

• Procesbegeleiding:
  Hulp bij het opstellen van boedelbeschrijvingen, het afdwingen van informatie, het aanvragen van een gerechtelijke verdeling en het voeren van onderhandelingen.

• Onderhandeling en mediation:
  Bemiddeling tussen erfgenamen, begeleiding bij minnelijke verdeling en advisering bij schikkingen.

• Procesvoering:
  Voeren van procedures over verdeling, nietigheid, vernietiging of uitleg van de nalatenschap.

• Bewijsrecht:
  Adviseren over het verzamelen en presenteren van bewijs bij geschillen over erfgenaamschap of verdeling.

• Schadebeperking:
  Ondersteuning bij het beperken van financiële en emotionele schade door snelle en correcte afwikkeling.

• Belangenbehartiging:
  Vertegenwoordiging in civielrechtelijke, bestuursrechtelijke en strafrechtelijke procedures die samenhangen met het erfrecht.

Dit overzicht biedt een roadmap voor het navigeren van Erfrecht zaken. Dit proces vereist zorgvuldige documentatie en snelle actie. Meld.nl fungeert als een tussenschakel voor civielrechtelijke, bestuursrechtelijke en strafrechtelijke stappen. Voor het behartigen van de gerechtvaardigde belangen, is bijstand van een Erfrecht advocaat essentieel.