De pauliana (actio pauliana) is een krachtig juridisch instrument waarmee benadelende rechtshandelingen van een schuldenaar kunnen worden vernietigd ten behoeve van schuldeisers. Het doel is te voorkomen dat een schuldenaar, in het zicht van betalingsproblemen of faillissement, vermogen aan het verhaal van schuldeisers onttrekt door bijvoorbeeld goederen weg te schenken, activa onder de marktwaarde te verkopen of selectief schuldeisers te bevoordelen. Zowel in als buiten faillissement kan de pauliana worden ingeroepen, maar in faillissement heeft de curator een centrale rol.

Wat valt onder de pauliana?

• Onverplichte rechtshandelingen:
  Rechtshandelingen die niet verplicht waren op grond van de wet of overeenkomst, zoals schenkingen, het verkopen van goederen voor een te lage prijs, het vestigen van zekerheden voor niet-opeisbare schulden of het vooruitbetalen van niet-opeisbare verplichtingen.
  De curator kan deze vernietigen als de schuldenaar wist of had moeten weten dat hierdoor schuldeisers werden benadeeld. Bij rechtshandelingen “om niet” (zonder tegenprestatie) binnen een jaar voor faillissement wordt deze wetenschap vermoed aanwezig te zijn.

• Verplichte rechtshandelingen:
  Ook verplichte rechtshandelingen, zoals betalingen van opeisbare schulden, kunnen onder bepaalde omstandigheden door de curator worden vernietigd, bijvoorbeeld als sprake is van samenspanning om een bepaalde schuldeiser te bevoordelen of als de betaling plaatsvindt nadat het faillissement al is aangevraagd en de schuldeiser daarvan op de hoogte was47.

• Buiten faillissement:
  Schuldeisers kunnen zelf de actio pauliana inroepen tegen onverplichte rechtshandelingen die hun verhaalspositie benadelen, bijvoorbeeld bij verkoop van activa aan gelieerde partijen vlak voor een beslaglegging.

Belangrijkste wet

• Faillissementswet (Fw), art. 42-47:
  Regelt de faillissementspauliana: vernietiging van benadelende rechtshandelingen door de curator.

• Burgerlijk Wetboek (BW), art. 3:45:
  Regelt de actio pauliana buiten faillissement: vernietiging van benadelende rechtshandelingen door individuele schuldeisers.

Impact op individu, onderneming en schuldeisers

• Individu (schuldenaar/bestuurder):

  • Kan geconfronteerd worden met terugvordering van ontvangen goederen of betalingen.

  • Risico op persoonlijke aansprakelijkheid en reputatieschade bij misbruik.

• Onderneming:

  • Onzekerheid over de bestendigheid van transacties vlak voor faillissement.

  • Risico op vernietiging van transacties, wat kan leiden tot terugbetaling of afgifte van goederen.

• Schuldeisers:

  • Versterking van de verhaalspositie: vermogen dat aan de boedel is onttrokken, kan worden teruggehaald.

  • Gelijke behandeling wordt bevorderd; selectieve bevoordeling wordt teruggedraaid.

Wanneer de Insolventierecht advocaat inschakelen?

• Bij verdenking van paulianeus handelen door een schuldenaar, zeker bij dreigend faillissement.

• Bij het voorbereiden of voeren van een procedure tot vernietiging van rechtshandelingen (door curator of schuldeiser).

• Bij het verdedigen tegen een paulianavordering.

• Bij het beoordelen van transacties op risico’s van vernietiging bij faillissement.

• Bij onderhandelingen, schikkingen of het starten van civielrechtelijke, bestuursrechtelijke of strafrechtelijke procedures.

Belangrijkste ondersteuning door de advocaat

• Juridisch advies:

  • Analyse van rechtshandelingen, beoordeling van benadeling en kans van slagen van een paulianavordering.

• Procesvoering:

  • Opstellen en indienen van vernietigingsverzoeken, dagvaardingen of verweerschriften.

• Onderhandeling:

  • Bemiddeling over schikkingen of terugbetaling van onttrokken vermogen.

• Bewijsrecht:

  • Adviseren over het verzamelen en presenteren van bewijs van benadeling, wetenschap en betrokkenheid.

• Schadebeperking:

  • Ondersteuning bij het beperken van financiële, zakelijke en reputatieschade.

• Belangenbehartiging:

  • Vertegenwoordiging van schuldeisers, curatoren of bestuurders in alle fasen van het insolventieproces.

Dit overzicht biedt een roadmap voor het navigeren van Insolventierecht zaken. Dit proces vereist zorgvuldige documentatie en snelle actie. Meld.nl fungeert als een tussenschakel voor civielrechtelijke, bestuursrechtelijke en strafrechtelijke stappen. Voor het behartigen van de gerechtvaardigde belangen, is bijstand van een Insolventierecht advocaat essentieel.