Relevante wetsartikelen

• Artikel 1 Grondwet: Verbiedt discriminatie op welke grond dan ook, inclusief ras en etniciteit.

• Wetboek van Strafrecht (art. 137c–137g, 429quater Sr):

  • Art. 137c: Groepsbelediging op grond van ras/etniciteit (max. 1 jaar cel of geldboete).

  • Art. 137d: Aanzetten tot haat, discriminatie of geweld (max. 2 jaar cel of geldboete).

  • Art. 137e: Verspreiden van discriminerende uitingen.

  • Art. 137f/g: Steun verlenen aan of discrimineren in beroep of bedrijf.

• Digital Services Act (DSA, 2024): Verplicht platforms tot snelle verwijdering van haatzaaiende content, transparantie over moderatie en audits bij grote platforms.

• EU Code of Conduct on Countering Illegal Hate Speech Online: Sociale mediabedrijven moeten haatzaaiende uitingen binnen 24 uur beoordelen en verwijderen.

Kenmerken en signalen

• Directe uitingen: Racistische memes, antisemitische complottheorieën, expliciete haatberichten op sociale media.

• Indirecte uitingen: Algoritmes die bepaalde groepen structureel benadelen (bijv. minder zichtbaarheid van niet-westerse namen in zoekresultaten).

• Doxing: Het lekken van privégegevens om intimidatie mogelijk te maken.

• Structurele uitsluiting: Minder toegang tot diensten of financiële producten door postcode- of naamafhankelijke algoritmes.

• Signalen: Discriminerende opmerkingen (70%), stigmatisering (54%), agressief taalgebruik (50%), uitsluiting of bedreiging (15%).

Procedures en juridische stappen

Bestuursrechtelijk:

• Meldingen bij MiND (Meldpunt Internet Discriminatie) of Meld.nl; deze instanties beoordelen, registreren en kunnen platforms verzoeken content te verwijderen.

• Klacht bij het College voor de Rechten van de Mens voor een oordeel over gelijke behandeling.

Civielrechtelijk:

• Schadevergoeding eisen via art. 6:162 BW (onrechtmatige daad) bij bewezen racisme, inclusief materiële en immateriële schade.

• Kort geding mogelijk bij spoedeisende belangen, zoals virale verspreiding van racistische content.

• Omgekeerde bewijslast: platform of dader moet aantonen dat er geen sprake is van discriminatie.

Strafrechtelijk:

• Aangifte doen bij de politie voor groepsbelediging, aanzetten tot haat of discriminatie (art. 137c/d Sr).

• Strafrechtelijk onderzoek en vervolging mogelijk, maar bewijsvoering is vaak complex (bijvoorbeeld bij anonieme accounts of gedeelde apparaten).

Impact

Rol van de advocaat

• Voorafgaand aan procedures:

  • Onafhankelijk feitenonderzoek, verzamelen van bewijs (screenshots, IP-logs, getuigen).

  • Analyse van algoritmes, hoor en wederhoor toepassen.

  • Advies over bewijsvoering, mediation, klachtenprocedures, en toepassing van omgekeerde bewijslast.

• Tijdens procedures:

  • Vertegenwoordiging bij klachtencommissies, civiele of bestuursrechtelijke procedures, schadeberekening en onderhandelingen over schikkingen.

  • Onafhankelijk onderzoek en rapportage, met hoor en wederhoor.

Preventiemaatregelen

• Duidelijk beleid en huisregels bij platforms, snelle verwijdering van haatzaaiende content.

• Training van moderators en medewerkers over online discriminatie.

• Transparante algoritmes, periodieke audits en rapportages (verplicht onder DSA).

• Bewustwordingscampagnes en inzet van rolmodellen.

Anoniem melden via Meld.nl

• Beveiligd formulier, gegevens worden binnen 30 dagen vernietigd.

• Juridische en organisatorische waarborgen voor onafhankelijkheid.

• Ondersteuning van eerste advies tot gerechtelijke procedure.

Dit overzicht biedt een roadmap voor het navigeren van discriminatie zaken. Dit proces vereist zorgvuldige documentatie en snelle actie. Meld.nl fungeert als een tussenschakel om bestuursrechtelijke, civielrechtelijke en strafrechtelijke stappen mogelijk te maken. Voor het behartigen van de gerechtvaardigde belangen, is bijstand van een advocaat essentieel.